Terugkijken op het Nazi-tijdperk als een gouden tijd komt op sommigen wellicht wat vreemd over, maar voor fans van Schalke 04 is dat precies wat die jaren waren. Van 1934 tot 1942 domineerde hun club het Duitse voetbal en legde daarmee de basis voor een blijvende populariteit. Maar hoewel Schalke altijd op een grote en trouwe fanschare mocht rekenen, kwamen de supporters er de afgelopen decennia erg bekaaid van af. Op de zes landstitels die de club voor en tijdens de oorlog wist te winnen, volgde er in de naoorlogse periode nog slechts ééntje. Sinds de UEFA-Cup winst van 1997 lijkt Schalke echter bezig aan een serieuze comeback en strijdt de club weer mee om de prijzen in het het Duitse voetbal.
De geschiedenis van Schalke 04 begint in 1904, toen een groepje jonge voetbalenthousiastelingen uit het onlangs in de stad Gelschenkirchen opgegane plaatsje Schalke besloot een voetbalclub op te richten onder de naam
Westfalia Schalke. Net als de meeste clubs die begin 20ste eeuw werden opgericht waren de oprichters overwegend afkomstig uit het arbeidersmilieu. In dit geval waren veel van de vroege leden waren mijnwerkers. Niet zo vreemd, aangezien Gelschenkirchen midden in de mijnbouwstreek van het Ruhrgebied ligt. Het leverde de club de bijnaam
Die Knappen op, de mijnwerkers, die tot op de dag van vandaag wordt gebezigd. De naam FC Schalke 04 en het blauw-witte tenue dat de club die andere bijnaam zou opleveren,
Die Königsblauen, volgden in 1924, waarmee een vroege geschiedenis werd afgesloten die werd gekenmerkt door de nodige organisatorische perikelen.
Hoogtijdagen
Op dat moment waren twee broers al lid van de vereniging geworden die een cruciale rol zouden spelen in Schalkes opkomst als topclub, Hans en Fred Ballmann. De gebroeders Ballmann hadden een groot deel van hun leven doorgebracht in Engeland en waren daar in contact gekomen met de Schotse speelstijl, waarbij de nadruk lag op kort combinatiespel. Met succes wisten ze de Schalke spelers er toe te brengen een dergelijke speelwijze te accepteren. Het leidde tot een systeem, de
Schalker Kreisel, dat synoniem zou worden met de vooroorlogse dominantie van Schalke 04. Kreisel is het Duitse woord voor draaitol en dat was precies waarop het team in de ogen van tegenstanders en toeschouwers soms leek, door het snel rond laten gaan van de bal en de nadruk die werd gelegd op positiewisselingen en op vrijlopen (om een ploeggenoot in balbezit meerdere afspeelmogelijkheden te geven).
Spelers van Schalke 04 vieren het Duits kampioenschap van 1940
Hun kenmerkende systeem spelend en verder perfectionerend, begonnen
Die Königsblauen aan een indrukwekkende opmars naar de hoogste rangen van het Duitse voetbal. Zelfs beschuldigingen van illegale betalingen, die zouden leiden tot een schorsing van de club gedurende het seizoen 1930/1931, konden de opmars niet tot staan brengen en zo maakte Schalke in 1933 voor de eerste keer zijn opwachting in de finale
[3] van het Duits kampioenschap. Die wedstrijd verloren ze, maar een jaar later maakten de spelers dat goed en wonnen ze hun eerste landskampioenschap. Wat volgde was een periode van opmerkelijke dominantie. Schalke kwam, op één na, uit in alle finales tot 1942 en zou nog vijf keer kampioen zou worden. De beste spelers van deze periode waren Ernst Kuzorra, Fritz Szepan and Otte Tibulski.
Verval
Na de oorlog lukte het Schalke niet om de dominantie van de jaren '30 en '40 te herstellen. Eind jaren '50 leek het beter te gaan met de club, maar het kampioenschap van 1958 vormde niet de opmaat voor een nieuwe glorietijd. De prestaties waren goed genoeg om tot de clubs te behoren die in 1963 werden uitverkoren om aan de nieuw opgezette nationale competitie, de Bundesliga, deel te mogen nemen, maar tot opvallende prestaties kwam men niet. Sterker nog, in 1965 ontsnapte Schalke alleen maar aan degradatie omdat in dat jaar het aantal clubs dat aan de Bundesliga deelnam werd uitgebreid.
In 1972 gloorde er hoop voor de fans van Schalke, de club won de Duitse beker en werd tweede in de competitie. Ook stond de club op het punt om een groot nieuw stadion te betrekken, het in het kader van het WK-1974 gebouwde
Parkstadion. Maar Schalke raakte betrokken bij de nasleep van het grote
Bundesliga Schandaal van 1971, dat draaide om beschuldigingen van omkoperij en bedrog. Het leidde tot schorsingen voor belangrijke Schalke spelers als Klaus Fischer, Stan Libuda and Klaus Fichtel. Temidden van alle onrust kwam er van de nieuwe glorietijd die het seizoen 1971/1972 had beloofd niets terecht. De tweede plaats in de Bundesliga in 1977, met maar één punt achterstand op landskampioen HSV, bleek de laatste aansprekende prestatie voor een lange tijd.
In de jaren die volgden ging het van kwaad tot erger met Schalke, resulterend in het ondenkbare voor een club die ooit het Duitse voetbal in een houdgreep had gehouden: degradatie naar de 2.Bundesliga in 1981. De club vocht zich het volgende seizoen terug naar het hoogste niveau, om in 1983 prompt weer te degraderen, en nog een derde keer in 1988, nadat Schalke in 1984 weer gepromoveerd was. Alsof de sportieve malaise al niet erg genoeg was, leidden zware financiële problemen ertoe dat er serieuze vraagtekens bij het toekennen van Schalkes licentie werden gezet.
Schalke 04 voor de start van de UEFA-Cup finale tegen Inter
Met de promotie van 1991 begon een proces van professionalisering en commercialisering dat ten doel had het degradatiespook te verjagen en het verval van de club definitief te keren. De resultaten verbeterden en tijdens het seizoen 1995/1996 kwalificeerde Schalke 04 zich voor het eerst in bijna twintig jaar voor Europees voetbal. De UEFA-Cup campagne die volgde bracht de club in 1997 de eerste prijs sinds 1972. Schalke, met o.a. de Nederlander Johan de Kock en de Belg Marc Wilmots in de gelederen, rekende in een finale over twee wedstrijden op penalties af met Inter Milaan. Het bleek de opmaat voor een terugkeer in de top van het Duitse voetbal.
In het nieuwe millennium lijken de duistere jaren '80 ver achter Schalke te liggen. De club bespeelt een indrukwekkend nieuw stadion, de Arena auf Schalke, en won in 2001 en 2002 de Duitse beker. Daarnaast is Schalke al drie keer op de tweede plaats in de Bundesliga geëindigd (2001, 2005, 2007), zodat de fans voorzichtig beginnen te dromen van een eerste landstitel sinds 1958. Met name in 2001 was men daar al heel dichtbij, toen een doelpunt van Bayern tegen HSV, gescoord in blessuretijd op de laatste speeldag van het seizoen, roet in het eten gooide. Ook komt Schalke tegenwoordig met regelmaat Europees in actie, al is een herhaling van de triomf van 1997 daarbij tot nu toe uitgebleven. De enige dreigende wolk aan de horizon voor Schalke is de enorme schuldenlast die de club zich de laatste jaren op de hals heeft gehaald.
#1: De officiele naam is FC Gelsenkirchen-Schalke 04 e.V.
#2: Het naamrecht van het stadion is later verkocht aan een Duitse biermerk, zodat het stadion tegenwoordig officieel als Veltins Arena door het leven gaat.
#3: In de periode voor de oprichting van de Bundesliga werd het Duitse kampioenschap beslist door een knock-out competitie tussen de verschillende regionale kampioenen. 